ตาบอดสี: อาการ, สาเหตุ และการรักษา

ตาบอดสี คืออะไร

ตาบอดสี หมายถึง ภาวะความบกพร่องในการมองเห็นสีบางสี สับสนในการแยกสีต่างๆ ว่าสีอะไรเป็นสีอะไร คนที่เป็นตาบอดสีส่วนมากจะสับสนในการแยกความต่างระหว่างเฉดสีแดงและสีเขียว ในขณะที่บางรายไม่สามารถแยกความต่างระหว่างสีฟ้าและเหลือง ภาวะตาบอดสีพบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง ในประชากรทั่วโลก เพศชายทุก 12 คน เป็นตาบอดสี 1 คน และเพศหญิงทุก 200 คน เป็นตาบอดสี 1 คน

คนเป็นตาบอดสี มีปัญหาในการมองเห็นอย่างไร

ภาวะตาบอดสีจะมีผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันมากหรือน้อยนั้น ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ และอาจทำให้เกิดอันตรายได้ เช่น หากต้องขับรถ แต่ไม่สามารถแยกสีสัญญาณไฟจราจรได้

ในกรณีที่เป็นไม่มาก คนที่เป็นตาบอดสีบางคนพบว่าตัวเองเป็นโดยไม่ได้ตั้งใจ เช่น เมื่อเพื่อนชมชุดสีแดงว่าสวย แต่คนใส่คิดว่าเป็นสีน้ำตาล ซึ่งอาจจะน่าตกใจสำหรับคนที่เพิ่งรู้ตัวว่าสิ่งต่างรอบตัว จริงๆ แล้วไม่ได้มีสีสันอย่างที่เคยคิด ในกรณีนี้ ควรรีบพบจักษุแพทย์เพื่อตรวจสายตา

อะไรคือสาเหตุของตาบอดสี

ภาวะตาบอดสีเกิดจากความบกพร่องเซลล์รับสีที่อยู่ในดวงตา ที่บริเวณด้านหลังของจอตาจะมีเซลล์ประสาทที่มีความไวในการรับแสง คือ เซลล์รูปกรวย และเซลล์รูปแท่ง ในเซลล์รูปกรวยจะมีเซลล์รับสี (Photopigments) ซึ่งมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อคลื่นแสงที่มีความยาวคลื่นต่างๆ กัน เมื่อเซลล์รูปกรวยมีเซลล์รับสีปกติ การมองเห็นสีก็ปกติ แต่หากมีเซลล์รับสีที่ผิดปกติไปแม้เซลล์เดียว การรับรู้สีก็จะผิดเพี้ยนไปด้วย

ในกรณีที่ไม่มีเซลล์รับสีในเซลล์รูปกรวยเลย เรียกว่า ภาวะตาบอดสีทุกสี ซึ่งหมายความว่า คนที่เป็นภาวะนี้จะไม่สามารถรับรู้สีอะไรได้เลย แต่เป็นภาวะที่พบได้น้อยมาก คนที่เซลล์รับสีเขียวบกพร่อง จะตาบอดสีแดง/เขียว ซึ่งทำให้ไม่สามารถแยกความแตกต่างของเฉดสีแดง, น้ำตาล, เขียว และส้มได้

ใครคือคนที่มีแนวโน้มว่าจะเป็นตาบอดสี?

ถึงแม้ว่าตาบอดสีอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ แต่สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดคือกรรมพันธุ์ คนที่เป็นตาบอดสีส่วนใหญ่ได้รับถ่ายทอดมาทางพันธุกรรมจากพ่อหรือแม่ ส่วนสาเหตุอื่นๆ ของภาวะตาบอดสี ประกอบด้วย:

โรคเบาหวาน
โรคจอประสาทตาเสื่อมในผู้สูงอายุ (AMD)
โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (MS)
ภาวะความบกพร่องทางสายตาอื่นๆ เช่น ต้อกระจก (เลนส์ตาเป็นฝ้ามัว) หรือต้อหิน (กลุ่มอาการผิดปกติของดวงตาที่ทำให้เส้นประสาทตาถูกทำลาย)
การบาดเจ็บที่ดวงตา
ความผิดปกติทางระบบประสาท เช่น โรคพาร์กินสัน
ความเสื่อมตามวัย

ตาบอดสีที่เกิดจากกรรมพันธุ์มักจะเป็นทั้งสองตา แต่ก็มีน้อยรายที่เป็นแค่ตาเดียว

วิธีการทดสอบตาบอดสี

ในการทดสอบตาบอดสี ทำได้โดยการใช้แผ่นภาพทดสอบตาบอดสี หรือใช้วิธีการทดสอบอย่างละเอียดเพื่อดูว่าเป็นตาบอดสีประเภทใด และมีความรุนแรงระดับไหน แผ่นภาพอิชิฮะระ คือแบบทดสอบตาบอดสีที่เป็นที่นิยมใช้กัน แพทย์จะให้ผู้ป่วยดูภาพจากสมุดภาพที่มีสีปนกันอยู่ แล้วให้แยกแยะสีจากภาพ แผ่นภาพประกอบด้วยกลุ่มของจุดวงกลมต่างสีต่างขนาด โดยมีตัวเลข หรือรูปร่าง ที่มีสีแตกต่างปนอยู่ในกลุ่มจุดสีนั้น ผู้ป่วยที่เป็นตาบอดสีจะต้องพยายามอย่างยากลำบากในการแยกแยะสีเพื่อมองตัวเลขหรือรูปร่างที่อยู่ท่ามกลางจุดสีนั้น หรือบางรายก็ไม่สามารถมองเห็นตัวเลขหรือรุปร่างได้เลย